Nanak : นานัค (ค.ศ.1469-1539)

Nanak : นานัค ศาสดาองค์แรกผู้ให้กำเนิดศาสนาซิกข์ (ราวๆคริสตศตวรรษที่ 15) ทางตอนเหนือของประเทศอินเดีย คุรุนานัคได้ประกาศศาสนาใหม่ โดยมีประสงค์ที่จะสร้างความสมัครสมานสามัคคีขึ้นในระหว่างชาวอินเดียที่นับถือศาสนาฮินดูและนับถือศาสนาอิสลามที่เป็นศัตรูกัน และกำลังรบลาฆ่าฟันกันอยู่ในขณะนั้น ดังที่ปรากฎในพระบัญญัติว่า " มิได้มีพระผู้เป็นเจ้าของฮินดูองค์หนึ่ง มิได้มีพระผู้เป็นเจ้าของชาวมุสลิมอีกองค์หนึ่งเลย หากแต่มีพระผู้เป็นเจ้าของมนุษย์ชาติทั้งมวลอยู่เพียงพระองค์เดียว " (ศาสนาซิกข์เป็นศาสนาแบบเอกเทวนิยม...ที่ศรัทธาในพระผู้เป็นเจ้าพระองค์เดียว ซึ่งเป็น ' อกาลปุรุข ' หมายถึง พระเจ้าผู้เป็นเอก ผู้อยู่เหนือกาลเวลา)

ภาพ พระคัมภีร์ในศาสนาซิกข์

หลักคำสอนสำคัญของคุรุนานัค คือ ความสามัคคี ความเสมอภาค มีศรัทธาและความภัคดี และเน้นเรื่องการสร้างเอกภาพในชีวิตในการอยู่ร่วมกันกับพระเจ้าเป็นสำคัญ ในทางปฏิบัติคุรุนานัคสอนเรื่องการทำสมาธิสร้างจิตใจที่เข้มแข็งและเพื่อรับรู้ถึงพระประสงค์ของพระเจ้า ดังที่ในคัมภีร์ของซิกข์กล่าวว่า...วันหนึ่งในขณะที่ท่านคุรุนานัคทำสมาธิอยู่ในป่า ท่านได้รับปารกฎการณ์ทางจิตวิญญาณเป็นครั้งแรกและได้เห็นพระผู้เป็นเจ้า " พระผู้เป็นเจ้าได้ประทานน้ำทิพย์ถ้วยหนึ่ง...และทรงตรัสว่า พระองค์ทรงอยู่กับคุรุ และจะบัลดาลให้คุรุและผู้ที่นับถือนามของคุรุมีความสุข ขอให้คุรุออกนามของพระผู้เป็นเจ้าและสอนให้ผู้อื่นทำเช่นนั้นด้วย จงอย่ายึดมั่นในทางโลก จงปฏิบัติโดยออกพระนาม จงให้ทานชำระจิตใจให้สะอาด บูชาและเพ่ง...พระนามของพระผู้เป็นเจ้า คือ ปฐมพรหม " ด้วยเหตุนี้ ท่านคุรุนานัคจึงปฏิเสธในเรื่องการพึ่งพาสิ่งภายนอก เช่น รูปเคารพ คัมภีร์ โบสถ์และการสวดมนต์ แต่ให้ความสำคํญในเรื่องจิตใจภายในและการทำสมาธิ เป็นหลัก (โดยนักประวัติศาสตร์เชื่อว่าได้รับอิทธิพลมาจากพวกซูฟี Sufi อิสลาม)

ในช่วงเวลาสุดท้ายของท่านคุรุนานัค ประมาณ 10-15 ปีก่อนดับขันธ์ ท่านได้พำนักอยู่กับครอบครัวที่หมู่บ้านกรรตาปูระซึ่งเป็นหมู่บ้านชาวซิกข์ที่ก่อตั้งขึ้นใหม่ในแคว้นปัญจาบ และท่านสั่งสอนเทศนาอยู่ในหมู่บ้านนั้น จนกระทั้งดับขันธ์ด้วยพระชนม์มายุ 70 ปี ซึ่งต่อมาหมู่บ้านนั้นได้กลายเป็นเมืองกรรตาปุระ นั่นเอง